Jawel, de kogel is door de kerk. De klant gaat zijn IT uitbesteden. Hij heeft het roer overgedragen aan een deskundige leverancier. Een zorg minder én een zorg erbij. Want de klant weet: een van de grootste uitdagingen is nu het aansturen van de leverancier. De regie van de business IT alignment moet strak in orde zijn. We weten dat een leverancier om een specifieke sturing vraagt. En niet alleen de relatie met de leverancier is belangrijk, ook het contract moet goed worden bewaakt, om alle beloofde business cases te realiseren. Maar hoe?
De klant laat zich goed informeren. De meeste deskundigen, inclusief zijn eigen interne auditdienst, pleiten voor het inrichten en versterken van de processen. Maar hij heeft ook gehoord van moderne ideeën als Organisatie 3.0. Daar wil de klant toch meer van weten.
Hij duikt in de rijke organisatietheorie. Hij richt zich op ‘de taakgerichte organisatie’. Frederick Taylor kwam daar ooit mee, Henri Fayol parachuteerde de tijdsbewaking om de productiviteit nog hoger te brengen. Mét de hiërarchische lagen. Het scheiden van het denken en het doen (de baas denkt, jij voert uit) is ook nu nog het belangrijkste principe in organisaties. En dat is niet zo vreemd, want veel van deze organisatorische principes vinden hun grondslag in de militaire krijgsleer, een van de oudste organisatievormen van mensen. De taakgerichte organisatie heeft ook lang bestaan en is op onderdelen ook nu nog niet verdwenen. Mijn opa wist er alles van, als constructeur bij Rijkswaterstaat.
Toch ontstond er een roep om verandering, vooral door een toenemende internationalisatie. Er ontstond behoefte aan betere communicatiemiddelen, meer controle op afstand. Dus bedacht men de processen en de proces gestuurde organisatie. In de ICT-wereld zijn die vooral bekend geworden door de IT Infrastructure Library (ITIL), maar ook door de verbetermethode Business Process Redesign. En zo ontstonden allerlei nieuwe organisatievormen, functies en rollen. De processen kwamen daar ‘overheen’ te liggen. Met de welbekende vaagheden tot gevolg, want ga maar eens uitleggen op een verjaardagsfeestje dat je configuratiemanager in de ICT bent. Het klinkt heel belangrijk, maar grote kans dat je in no-time alleen in die keuken staat.
Maar er zijn ook nieuwe inzichten. Want de eerder genoemde internationalisatie is voor velen globalisatie geworden. Dat is weer een stap verder. En voor de moderne communicatiemiddelen is dat al geen uitdaging meer. Want iedereen kan altijd en overal online zijn.
En dan is er nog een ander inzicht met grote gevolgen: er is een groeiend besef dat arbeid waarde moet toevoegen aan het individu, zodat het individu met zijn bijdrage waarde toevoegt aan het bedrijf. Medewerkers worden niet meer gezien als productiemiddelen, maar als ‘enablers’. En willen zo ook gewaardeerd worden. Saskia van Uffelen, CEO van Bull in België, zei na het plotse overlijden (hartfalen) van een van haar werknemers: “We kunnen niet méér vragen van onze werknemers. Hun reserves zijn op.” Van Uffelen, die leiding geeft aan 350 werknemers, wil het nu anders aanpakken. Dat betekent niet dat winst maken niet meer belangrijk is, benadrukt ze. Tegen Het Nieuwsblad zegt ze: “Vroeger werd het bedrijf gemanaged door de financiële man. Cijfers en resultaten, daarmee motiveerden we ons personeel. Nu lukt dat niet meer. Niet de cijfers, maar het welzijn van de werknemers staat nu centraal. Want wie niet gelukkig is op het werk, is ook niet efficiënt.”
Daarom wordt het belangrijk om opnieuw te zoeken naar andere verdelingen. En gelukkig zijn die er in de ‘servicegerichte organisatie’. Niet meer organiseren op taken, noch op processen, maar rondom diensten die worden geleverd in de waardeketen. Zodat mensen weer betrokken zijn bij hetgeen ze werkelijk voortbrengen. Niet om de bonus te verdienen, maar om waarde toe te voegen en gerespecteerd te worden.
Albert van Dijk, Director Sourcing METRI Group
Follow METRI on Twitter @CornelissePaul