Het zijn niet alleen low-codeplatformspelers als Bettyblocks, Mendix, Outsystems en Thinkwise die model gebaseerde softwareontwikkeling breed in de markt brengen. Ook een van de grootste SaaS-leveranciers, de marktleider in software voor klantondersteuning Salesforce, is met de Platform-as-a-Service programmeeromgeving Lightning een belangrijke aanjager van deze low-code trend. Organisaties doen er verstandig aan om goed na te denken over de inzet van de talrijke mogelijkheden die dit platform biedt om eigen applicaties te ontwikkelen. Bouwen is één ding, de eigen software assets moeten ook beheerd worden.Elke digitale transformatie begint en eindigt met verbetering van de klantervaring. Zeg een optimale digitale klantbeleving en je komt als snel bij Salesforce uit. Het is een belangrijke reden dat Salesforce op dit moment een groei doormaakt die sneller verloopt dan welke ander softwarebedrijf ooit. De omzet kwam in het vierde kwartaal uit op 3,6 miljard dollar, een stijging van 26% op jaarbasis.
Wind in de zeilen
Die groei zal de komende jaren flink doorzetten, is de verwachting. Aandeelhouders kregen van de top van Salesforce de harde toezegging dat de 13 miljard dollar uit het financiële boekjaar 2019, het komende jaar doorgroeit tot 16 miljard dollar. Deze jaar-op-jaar groei van 20 procent houdt de komende jaren aan. Het doel is een verdubbeling van de omzet tot 26 à 28 miljard dollar in 2023. In dit stabiele groeipad zie je de voordelen van het abonnementenmodel terug. Er zijn geen onzekerheden rond inkomsten uit licenties, waardoor er optimaal geïnvesteerd kan worden in de uitbouw van het platform en het ecosysteem eromheen.
Uitgaven aan SaaS in Nederland x miljoen euro | Bronnen: ABN Amro & Gartner
De komst van Lightning betekent dat er een nieuwe groep ontwikkelaars beschikbaar komt, die laagdrempelig bedrijfseigen toepassingen kunnen bouwen. “Low-code softwareontwikkeling stelt organisaties in staat om de slagkracht van hun digitale transformatie verder te ontwikkelen”, stelde Onno Tjeerdsma, regional vice president Northern Europe Salesforce platform, op de in maart 2019 gehouden Salesforce World Tour in Amsterdam. “De Lightning app builder heeft nieuwe voorzieningen zoals de mogelijkheid om een spreadsheet-bestand geautomatiseerd om te zetten in een Salesforce-pagina en een gebruikersinterface om een procesflow op te bouwen door visuele blokken te slepen. Dit verkort de ontwikkeltijd van een paar maanden naar een paar weken. En dat in een multi tenant omgeving die drie keer per jaar automatisch een update krijgt.”Op het evenement, waar zo’n 6 duizend bezoekers op afkwamen, lieten grote organisaties zoals Damen, Havenbedrijf Rotterdam en KLM Cargo zien hoe zij Salesforce inzetten. “Vandaag kun je met eigen ogen zien dat Nederland heel innovatief is”, vervolgde Tjeerdsma, “maar de verdiepingsslag rond digitalisering moet in veel organisaties nog komen. Als kennisland probeert Nederland graag dingen uit, maar als je kijkt naar een land als Finland dan zie organisaties al een stuk verder gaan met Salesforce.
Fabrikanten als Kone en Wärtsila zetten het platform op dit moment al in voor een brede ondersteuning van hun bedrijfskritische processen. Low-code draagt daaraan bij. Een brede verzameling bedrijfseigen apps wordt ingezet om werknemers optimaal te ondersteunen bij hun werkzaamheden. Dat kunnen tientallen applicaties zijn als het gaat om grotere organisaties als Shell en Unilever. Vanuit een strategische visie rond digitale transformatie kunnen dit soort business apps de productiviteit in de organisatie flink verhogen.”
UITGEGROEID
Het low-code platform van Salesforce wordt hoog aangeslagen door onderzoeksbureaus Forrester en Gartner. En ook in andere ranglijsten duikt Lightning meestal op in de top drie. Een belangrijke factor voor deze voorname positie is dat Salesforce een breed SaaS-aanbod aanvult met een low-code gebaseerde PaaS-voorziening. Bedrijven krijgen één platform voorgeschoteld dat een PaaS-SaaS-continuüm biedt van meer generieke functionaliteit tot specifieke, bedrijfseigen oplossingen. Salesfoce is niet de enige die deze combinatie maakt. ServiceNow en Microsoft met zijn Powerapps zijn andere bekende voorbeelden.
De sterke positie van SaaS-leveranciers in de low-codemarkt is een teken aan de wand dat ‘low-code’ de Wysiwig-toepassing anno 2019 is. Van inflatie is zeker sprake. Dus afgezien van het werken met modellen in een grafische abstractielaag om een applicatie te bouwen moeten er in een low-code omgeving optimaal middelen zitten voor het beheer en gebruik van data en content, identiteits- en toegangsbeheer. Klantorganisaties, die nu al op enige schaal de verschillende clouds van Salesforce inzetten, verstevigen en versnellen met Lightning hun digitale transformatie. Het is belangrijk om bij het vaststellen van deze toegevoegde waarde niet alleen naar de korte termijn te kijken, maar ook de mogelijkheden voor adequaat beheer van bedrijfseigen software assets te checken.
GOVERNANCE
Net als bij conventioneel programmeren wordt bij low-code de hoofdmoot van de kosten voor software niet bij de bouw maar tijdens de gebruiksfase gemaakt. Daarom hebben low-code omgevingen voorzieningen nodig om de governance van een applicatieomgeving goed te organiseren. Door al tijdens de bouw programmeurs bewust te maken van best practice aanwijzingen rondom een goede applicatie architectuur, worden later tijdens het beheer van deze applicatieomgeving problemen voorkomen. Het is één van de aanbevelingen in het METRI strategic report ‘De levenscyclus van low-code, TCO en governance van modelgedreven softwareontwikkeling’, waar breed gekeken wordt naar de low-code trend.
Veel low-code omgevingen zijn nog jong. De complexiteit van deze stack zal toenemen naarmate dit soort omgevingen vaker en langer worden gebruikt. Daarom moet het langere termijn beheer vorm krijgen meteen al bij het uitbouwen van het aantal applicaties. En dit is het punt waarop Salesforce met Lightning niet de hoogste rapportcijfers scoort. Salesforce is in daadwerkelijk gebruik van low code een aanzienlijke speler, maar dat komt niet door de brede functionaliteit. Het proces om een app uit te werken in Lightning zijn voldoende, maar het bedrijf loopt hierin niet voorop. Ook het doorvoeren van wijzigingen in apps is relatief omslachtig.
HOGE PRODUCTIVITEIT
En dan komen we uit bij een aandachtspunt waar maar weinig organisaties bij stilstaan als zij een versnelling doormaken van hun softwareontwikkeling met low-code. De Lightning-voorziening is niet de enige mogelijkheid om software te bouwen binnen het Salesforce ecosysteem. Naast Lightning heeft Salesforce ook mogelijkheden om applicaties te ontwikkelen met behulp van traditionele gecodeerde software. Hiervoor maakt het concern gebruik van Apex, een objectgeoriënteerde programmeertaal met Java kenmerken. Daarnaast heeft Salesforce ook nog de Heroku-PaaS-voorziening waarmee organisaties cloud native software kunnen ontwikkelen.
Softwareontwikkeling in het Salesforce ecosysteem kan op verschillende manieren vormgegeven worden. Het is essentieel om dit applicatiebeheer de juiste aandacht te geven en de Lightning voorziening hiervoor niet uit te zonderen. Op het eerste gezicht lijkt het alsof dat niet nodig is. Het onderhoud ligt tenslotte voor een groot gedeelte bij de leverancier van het low-code platform, die hiervoor licentiekosten in rekening brengt. Bij Salesforce zijn de licentiekosten gekoppeld aan het aantal programmeerobjecten die in apps gebruikt worden en de omvang van de doelgroep die met deze applicaties bediend worden.
Daarnaast is de productiviteit die in low-code omgevingen wordt gehaald, hoog. In low-codeomgevingen kost de bouw van één functiepunt een uur. In een programmeertaal als Java heb je voor eenzelfde hoeveelheid functionaliteit al snel 8 tot 10 uur nodig. Maar is dat ook altijd het geval? De praktijk leert anders. Onlangs was METRI betrokken bij twee teams binnen eenzelfde organisatie die elk softwareontwikkeling uitvoerden voor verschillende clouds. Het ene team gebruikte hierbij alleen visual modelling en haalde de productiviteit van één functiepunt per uur. Het andere team maakte gebruik van traditionele codering. Dit team haalde een productiviteit die vergelijkbaar is met het Java-gemiddelde.
CONTROLE MECHANISMES
Wijzigingen in de applicaties zijn gemakkelijker door te voeren, mits het om een overzichtelijk aantal gaat. Daarnaast ligt het leeuwendeel van het onderhoud bij de leverancier van het platform, die hiervoor licentiekosten in rekening brengt. Bij Salesforce zijn de licentiekosten gekoppeld aan het aantal programmeerobjecten die in apps gebruikt worden en de omvang van de doelgroep die met deze applicaties bediend worden. In een enterprise-omgeving zal een ongebreidelde groei van applicaties beheerissues veroorzaken met bijbehorend prijskaartje. Hier kunnen ook ongewenste security risico’s zitten.
Daarom is het een best practice om een app in beheer te geven bij IT op het moment dat deze door meer dan een business unit gebruikt wordt of op het moment dat een applicatie bijvoorbeeld toegang krijgt tot een productiedatabase. Door dit soort controlemechanismes zijn de kosten die gemoeid zijn met de inzet van het low-codeplatform in de hand te houden. Gebeurt dat niet of in onvoldoende mate dan zullen de relatief lage licentiekosten voor het low-codeplatform uit het begin gepaard gaan met groeiende beheerkosten. Klantorganisaties maken vanuit business oogpunt soms bewust, vaak onbewust bepaalde keuzes, waarvoor ze na enige jaren een flinke rekening gepresenteerd krijgen.
SCHAARSTE
Er is nog een factor van belang waar klantorganisaties stil bij moeten staan. Gezien de populariteit van deze SaaS-smaak zal er de komende jaren voor Salesforce kennis een premium prijs betaald moeten worden. In Nederland zijn een groot aantal partnerbedrijven actief met het vermarkten van hun Salesforce-kennis op een totaal van 1300 consultants. Dat lijkt voldoende, maar zal nog steeds voor schaarste en dus hogere prijzen zorgen als je kijkt het groeiend gebruik van Salesforce. Het inkopen van programmeerkennis voor ondersteuning bij Lightning en het bouwen van andere applicaties vanuit het Salesforce ecosysteem zal daardoor met relatief hogere kosten gepaard gaan. Gebruikers van Salesforce doen er goed aan om intern talent te ontwikkelen door opleidingen, door stages en informele vormen van coaching. Op deze manier is er een nieuwe golf van eigen ontwikkelaars en consultants klaar als het gebruik van Salesforce geïntensiveerd wordt.
Mede door Lightning is Salesforce het oorspronkelijke CRM-domein ver overstegen en uitgegroeid tot een platform waarin een business idee snel en efficiënt om te zetten is in business impact. Net als andere low-codeplatformen is Lightning erop gericht om snel functionaliteit te bouwen. In een low-code applicatieomgeving waarmee in de loop der tijd tientallen apps ontwikkeld worden zijn onderhoudbaarheid en kwaliteit van de codebasis belangrijke aspecten waar op gestuurd moet worden. Als gebruikersorganisatie zul je dit kwaliteitsaspect bij het beheer van deze applicatiestack moeten kunnen monitoren. Dat is een belangrijke voorwaarde om de positieve TCO voor low-code voor de langere termijn overeind te houden.
MEER INFORMATIE
METRI bracht eind vorig jaar een strategic report uit over de TCO van low-code ontwikkelomgevingen. Kijk voor meer informatie en voor een download op de landingspagina.