Net zoals het nieuwe weertype Europa in juli een verzengende hittegolf bezorgde, zo is het mondiale klimaat in de technologie-industrie deze zomer flink omgeslagen. De vier grote Amerikaanse technologiebedrijven Alphabet (Google), Amazon, Apple en Facebook zijn lange tijd gezien als toonbeelden van economische innovatiekracht. De recent gestarte onderzoeken van Amerikaanse en Europese autoriteiten naar hun machtspositie kunnen resulteren in mega boetes, blokkades van mogelijke overnames en zelfs een opsplitsing of afstoten van activiteiten. Wat voor impact kan dit hebben op enterprise afnemers van public cloud?
Onder vuur
De vier techreuzen liggen onder vuur vanwege de massale verzameling van gebruikersgegevens. Overheden vinden dat zij verzaken in het controleren van de content op hun platformen. Dat beeld is verder doorgeschoven nu geluiden opduiken dat deze bedrijven de concurrentie schade toebrengen en daarmee consumenten in hun keuzevrijheid beperken. De EU-commissaris voor mededing zaken, Margrethe Vestager, startte begin juli een formeel onderzoek naar Amazon om te onderzoeken of het bedrijf verkoopgegevens gebruikt om een oneerlijk voordeel te behalen ten opzichte van kleinere verkopers op het Marketplace-platform. De afgelopen vijf jaren van haar ambtsperiode heeft zij bijna alle grote technologiebedrijven beboet, waaronder Google en Facebook. Als variant daarop dwong ze Apple om alsnog 15,4 miljard dollar aan belastingen terug te betalen.
Structurele ingrepen zijn vooral vanuit het thuisland, de VS, te verwachten. Iets verder in juli stuurde het Amerikaanse ministerie van Justitie een nog sterker signaal dat het bereid is om ingrijpende maatregelen tegen de grote vier te nemen. De antitrustafdeling van het Amerikaanse ministerie van Justitie (DOJ) gaat uitgebreid onderzoeken of de vier grote technologieplatforms te groot en machtig zijn geworden. Bedrijfsnamen zijn niet genoemd, maar dit soort DOJ-onderzoeken zijn in het verleden aanleiding geweest om bedrijven een kopje kleiner te maken.
Gevolgen
Uit het verleden weten we wat voor gevolgen handhaving van het mededingingsrecht kan hebben. In de jaren negentig probeerde Microsoft als dominante speler in de markt voor pc-besturingssystemen deze voorname positie over te zetten naar de destijds opkomende markt van de internetbrowser. Uiteindelijk was het een lagere Amerikaanse rechter van de federale overheid die Microsoft de voet dwars zette. Deze rechtszaak tegen Microsoft heeft op zijn beurt de weg gebaand voor de opkomst en markt doorbraak van Google en Facebook.
Politieke druk is er genoeg. De Amerikaanse president Donald Trump, beschuldigt de vier bedrijven er openlijk van dat zij conservatieve content op internet zoveel mogelijk het zwijgen proberen op te leggen. Ook aan de andere kant van het politieke spectrum lijkt de stemming omgeslagen. De Democratische senator van Massachusetts, Elizabeth Warren, neemt de grote vier op de korrel. Ingrijpende maatregelen heeft ze tot één van de belangrijkste punten in haar kandidaatstelling voor de presidentsverkiezingen van 2020 gebombardeerd. ‘Here’s how we can break up Big Tech’ slingerde ze dit voorjaar via Medium de wereld in. Aangevuld met een grote mediacampagne met verkiezingsbillboards door het land.
Riante positie
Is die greep op de economie werkelijk zo groot? De grote vier hebben een enorme invloed op het digitale leven van miljarden consumenten. In zijn thuismarkt verloopt ruim de helft van alle e-commerce via Amazon. Meer dan 70% van al het internetverkeer gaat via sites die eigendom zijn van of beheerd worden door Google of Facebook. Bij de grote vier werken in het totaal een kleine miljoen mensen, terwijl hun beurswaarde ruim 3 biljoen dollar bedraagt. Dat is net iets minder dan het bruto nationaal product van Duitsland, het grootste EU-land met ruim 82 miljoen inwoners. De kengetallen en de impact op de economie is ook om een andere reden vele malen groter. Bij Facebook werken 39 duizend werknemers, terwijl het bedrijf een marktwaarde heeft van 529 miljard dollar. Het Amerikaanse merkicoon Disney is minder dan de helft waard, maar heeft wel 185 duizend mensen in dienst.
De consument profiteert niet langer van de zegeningen die zoeken via Google, vrienden en kennissen digitaal volgen, winkelen bij Amazon en betalen met de iPhone de wereld gebracht hebben. Ook bij consumenten slaat de balans in het rood. Deze vier bedrijven hebben zich zo in het dagelijks leven van miljarden consumenten kunnen nestelen dat ze bijna niet meer te vermijden of te boycotten zijn. Inmiddels wenden de vier hun marktpositie, hun algoritmes en hun immense infiltratie in het dagelijks leven aan om de concurrentie op achterstand te zetten. De voordelen wegen niet langer op tegen de nadelen. Deze bedrijven zijn uitgegroeid tot exponenten van ongebreideld Amerikaans kapitalisme. Ingrijpen lijkt de enige juiste maatregel.
Miljonair
We kennen allemaal Google’s slogan nog: don’t be evil. Maar een te grote macht corrumpeert. Zeker in een maatschappij als de Amerikaanse die doordrenkt is van de verheerlijking van geld, stelde de Amerikaanse professor in business administration Scott Galloway in zijn boek ‘The big four’ van eind 2017. Ik las het met veel plezier tijdens mijn vakantie aan het Spaanse strand. Een quote als: “het was nog nooit zo gemakkelijk om miljardair te worden, maar nog nooit zo moeilijk om miljonair te worden”, geeft duidelijk aan wat hij van de bestaande machtsconcentratie vindt.
Of wat te denken van dit citaat: “Jeff Bezos had meer invloed op de detailhandel dan de detailhandel invloed had op Jeff Bezos”. Deze Galloway was met zijn ideeën het huidige sentiment een jaar voor. Dat kwam zeker door zijn eigen ervaring. Een van de bedrijven die hij heeft opgericht kwam bij de uitbouw van de e-commerce activiteiten Amazon op zijn pad tegen en is inmiddels verkocht aan Gartner.
Public cloud
Wat betekent deze verandering in het sentiment en de onderzoeken van Amerikaanse en Europese marktautoriteiten voor enterprise IT buyers? Public cloud is in veel organisaties uitgegroeid tot een belangrijk onderdeel van de strategische roadmap. Dat kan gaan om grote digitaliseringsprogramma’s waarin technologie van de vier speerpunt is in een nieuwe klantbenadering.
Ook bij de aanbodkant zijn twee van de grote vier platformen uitgegroeid tot de voornaamste spelers in de markt voor cloud computing. Inmiddels zijn Amazon-dochter AWS, Google en de Azure cloud van Microsoft uitgegroeid tot belangrijke platformen voor het aanbod van traditionele serviceproviders. Deze marktpartijen hebben inmiddels grote delen van hun dienstenaanbod op de public cloud gebaseerd. De markt vroeg er immers om.
Risico’s
Zal dat van blijvende duur zijn of worden er in het licht van nieuwe sentimenten en mogelijk overheidsingrijpen andere keuzes gemaakt? Eventuele ingrepen in de vier, gaat het aanbod van hun public clouddiensten op een aanzienlijke manier raken. De tijd zal het leren of de bakens verzet worden bij technologiekeuzes. Zeker is dat deze belangrijke, nieuwe risico overweging zijn invloed heeft op bij grote investeringen in public cloud.