Wie kent het niet dat sprookje van Hans Christian Andersen, dat al in 1837 verscheen maar nog immer actueel is. Tegenwoordig zijn heel wat organisaties grote digitale transformatie programma’s opgestart. Soms uit angst om door disruptie marktrelevantie te verliezen of omdat collega-bedrijven in dezelfde sector het ook doen. Voor immense budgetten wordt de organisatie van boven tot onder in een nieuw digitaal jasje gestoken.
He wacht eens even. Dat zijn de nieuwe kleren van de keizer. Andersen voert in zijn sprookje een keizer op die erg op zijn uiterlijk is gesteld. Zijn kleermakers maken steeds duurdere pakken, maar de vorst raakt steeds sneller verveeld. Uiteindelijk wil hij iets heel bijzonders en draagt zijn kleermakers op een gewaad te maken van “de stof die niet bestaat.”
Dat krijgen een paar rondreizende kleermakers te horen. Zij komen naar het hof met de belofte dat zij de keizer op zijn wenken kunnen bedienen. Zij hebben een uniek, nog nooit vertoond concept: een stof die alleen zichtbaar is voor slimme mensen. De kleermakers gaan er in hun bluf van uit dat niemand zal durven erkennen dat de stof niet te zien is – uit angst voor dom uitgemaakt te worden.
De keizer gaat graag op dit aanbod in. De nieuwkomers sluiten zich een paar dagen op in hun atelier. Het ontbreekt ze aan niets. Daarna komen ze met veel vertoon naar de keizer en doen alsof ze een heel bijzonder kleed in hun handen hebben. Ze vragen hem zijn kleren uit te doen en voeren vervolgens een toneelstukje uit waarbij ze de keizer een gewaad aantrekken dat zogenaamd alleen te zien is door slimme mensen. De keizer aarzelt even, want hij ziet de stof niet, maar door de verrukte kreten van zijn hofhouding gaat hij er zelf ook in geloven. Alle twijfel is weg als ook de eerste minister zegt dat de kleren hem prachtig staan. De keizer waant zich in peperdure kleren. Het laatste wat hij hij wil is dat mensen denken dat hij dom is.
De keizer showt zijn nieuwe outfit aan de rest van zijn onderdanen. Ook zij, bang voor zijn woede-uitbarstingen, prijzen zijn nieuwe kleren de hemel in en complimenteren hem met zijn uitgekiende smaak. Zodoende besluit de keizer zich ook met zijn nieuwe outfit te vertonen voor het grote publiek. Trots loopt hij voorop in de optocht, zogenaamd in het mooiste gewaad, maar feitelijk in zijn onderbroek. Het volk valt bijna om van verbazing, angst en plaatsvervangende schaamte, maar niemand durft wat te zeggen.
Deze waanzin gaat door totdat een kind in het publiek roept: “He, kijk, de keizer loopt in zijn onderbroek!” Iedereen houdt de adem in voor de boze blik van de vorst, maar al snel wordt zijn kreet beantwoord. “Hij heeft gelijk! Hij loopt in zijn blootje!” Al snel roept het hele publiek dit. De keizer weet niet anders te doen dan trots door te lopen, zelfs al valt hem meteen weer op dat zijn kleren inderdaad niet te zien zijn. De dienaren blijven zijn sleep dragen, die er niet is. Al snel komt de keizer tot de conclusie dat de twee nieuwe kleermakers hem bedrogen hebben. Die waren daar al op voorbereid. Eenmaal terug in het paleis blijken de twee al lang vertrokken met hun gage.
Dit sprookje van Andersen is sinds jaar en dag symbool geworden voor een dwaze gewoonte of beslissing, die iedereen afkeurt, maar waartegen niemand protesteert uit angst om tegen het collectief of de gevestigde orde in te gaan. Bij veel digitale transformaties worden organisaties met veel poeha op grote schaal van nieuwe digitale processen voorzien. Hebben dit soort programma’s werkelijk voldoende om het lijf? Zijn de investeringen voldoende in balans met de opbrengsten? Dat zijn uiterst relevante vragen. Aan u de kritische blik van het kind. Dat kan goud waard zijn.