Kunstmatige intelligentie ook wel artificial intelligence (AI) genaamd. Deze technologie is in steeds meer toepassingen het kloppend hart van software robots geworden. En dat allemaal dankzij vondsten en doorbraken van technologiereuzen als Amazon, Facebook, Google en Microsoft. Het heeft ervoor gezorgd dat een deelgebied van de informatica, dat al decennialang als belofte bekend stond, opeens uitgeroepen is tot moeder van alle trends. Totdat de hypecurve aan de haal gaat met een volgend onderwerp.

Even een anekdotisch feitenrelaas. Facebook-topman Mark Zuckerberg nam zich in december 2016 voor dat het grootste social medianetwerk ter wereld een betere versie van zichzelf ging bouwen met kunstmatige intelligentie. Dat mag in meerdere of mindere mate gelukt zijn, veel aandacht kreeg het initiatief niet. Want ondertussen was het vooral Amazon die fors scoorde met zijn Echo-spraakcomputer. In 2016 lag deze speaker in de Amerikaanse thuismarkt ruim op tijd in de etalage voor het kerstseizoen. Voor wie het verschijnsel nog niet kent: assistent Alexa neemt vanuit deze luidspreker met de stem opdrachten en vragen aan en praat terug. Voor de gigant in e-commerce Amazon vormt het een nieuwe fase in haar doelstelling om dieper door te dringen in het leven en de huiskamer van de consument. En met succes, want het gadget groeide uit tot het hebbeding van 2017. En tot een nieuwe productcategorie, waar Apple een keer achteraan in de rij mag aansluiten.

Van binnen

Hoe mooi de buitenkant er ook uit mag zien, het is vooral de techniek die erin zit die aandacht verdient. Het feit dat Alexa als interface geslaagd is, heeft alles te maken met de sterke verbeteringen in het werken met natuurlijke taal. Het goed begrijpen wat een consument zegt, maar vooral wat de onderliggende vraag is, geeft dit soort software robots iets magisch. Naast een gelikte buitenkant van zo’n speaker is dit het voornaamste dat tot de verbeelding spreekt. Het is Amazon ruimschoots gelukt om met neurale netwerken net als de menselijke hersenen de juiste patronen in taal te ontwaren. Deze algoritmes zorgen voor de juiste interpretatie van de betekenis, hetgeen weer aan de basis staat van een passend antwoord of een goede tegenvraag als onderdeel van een relevante dialoog. De eerlijkheid gebiedt ons te zeggen dat Google aan de basis heeft gestaan van deze successen rond het gebruik van natuurlijke taal door software robots. Dit concern kwam enkele jaren terug in het Google Brain initiatief op het idee om een neuraal netwerk in te zetten op een cluster van grafische processoren om geautomatiseerd katten in Youtube video’s te herkennen. Dat bleek verrassend goede resultaten op te leveren. Vervolgens werd deze aanpak van patroonherkenning met succes in andere gebieden als complexe spellen en taal succesvol uitgewerkt.

Software robots zijn hun opmars begonnen in de consumentenwereld, maar hebben het afgelopen jaar een brede ontvangst genoten in de hele economie. Dat proces voltrekt zich in een duizelingwekkend tempo en op een ongekende schaal. Dat komt omdat de hyperscale providers door hun omvang, massa en marktpositie niet alleen een kardinale rol zijn gaan spelen in de ontwikkeling en het uitbouwen van AI en machine learning toepassingen. Zij hebben deze technologie ook laagdrempelig beschikbaar gemaakt in de markt in de vorm van clouddiensten of frameworks. En dat levert een interessante innovatiecyclus op. Bedrijven adopteren AI in de vorm van clouddiensten, omdat zij ook de vruchten willen plukken van robotisering en tegelijkertijd tegemoet willen komen aan steeds hogere eisen van consumenten. Die zijn verwend geraakt door de Alexa’s van deze wereld. Organisaties groot en klein verwerken de onderliggende technologie als een clouddienst in hun processen en diensten. Op deze manier zijn de hyperscale providers de economie op een grote schaal aan het vernieuwen en op sleeptouw aan het nemen.

AI gaat even groot worden als het internet zeggen sommigen. Van het zo vroeg mogelijk opsporen van kanker, tot het interpreteren en informatie verwerken van beeld en natuurlijke taalverwerking. Kunstmatige intelligentie is inmiddels op deelaspecten de mens de baas en is de wereld aan het veranderen. Het zal net als twintig jaar geleden toen internet opkwam de economie fundamenteel veranderen. In de begindagen van internet had nog niemand een website. Alleen bedrijven die programmeurs konden inhuren om websites te maken, hadden dat. Met de ontwikkeling van publiekssoftware als WordPress en platformen als Wikipedia, Blogger en Facebook werd iedereen in staat gesteld op het web te publiceren. Vanaf dat moment is het internet geëxplodeerd. Ook AI zal de komende jaren een ongekende groei in toepassingen doormaken. Onder de noemer van active learning krijgt iedereen op termijn de mogelijkheid om een kennissysteem of computer zo te trainen dat deze zelfstandig kan leren.

Winters

Waar staan we nu werkelijk en waar gaat het heen? Voor een antwoord op die vraag nemen we je graag mee naar het gedachtengoed van computerpionier John McCarthy. In 1955 kwam hij met de term kunstmatige intelligentie op de proppen en legde het fundament voor een nieuw vakgebied. McCarthy definieerde AI als een poging om menselijke intelligentie te simuleren door op te hakken in een aantal specifieke deelproblemen. Belangrijke menselijke vaardigheden als het trekken van conclusies, het redeneren en het oplossen van problemen moet je als deeloplossing tot een kunstmatig systeem uitwerken. Vervolgens combineer je deze kenmerken iedere keer tot een completere oplossing. Op deze manier kom je stap voor stap dichterbij het ideaal van kunstmatige intelligentie. In de decennia na het stichten van dit vakgebied zijn er successen geweest, maar vooral ook tijden dat het onderwerp uit de gratie was. Deze winters traden op omdat eerdere succesjes tot hypes leidden, waarna de technologie bij concrete toepassingen toch onvoldoende aan hoge verwachtingen voldeed. En raad eens. Zo’n winter is ook nu actueler dan ooit. De hype rond AI is ook dit keer tot zulke grote proporties opgeblazen dat wat er werkelijk kan met AI niet in lijn is met de verwachtingen.

Organisaties die met deze technologie aan de slag willen, kunnen en mogen deze werkelijkheid niet negeren. Om het realisme te voeden heeft METRI Research dit jaar in samenwerking met Cognizant, Fujitsu, IPsoft en Wipro een whitepaper ontwikkeld die deze achtergrond van AI in een begrijpelijke context plaatst. Het laat zien welke doorbraken er concreet waren en hoe neurale netwerken die de logische en functionele opzet van menselijke intelligentie zoveel mogelijk nabootsen precies werken. De paper gaat uitgebreid in op de prominente rol die hyperscale cloudplatformen in deze ontwikkelingen hebben gespeeld, maar ook wat voor impact het heeft op de IT-markt en wat de toegevoegde waarde en aanpak is van relevante marktpartijen. Vervolgens laten we zien wat voor mogelijkheden en beperkingen software robots in het domein van servicemanagement hebben. Het zet duidelijk neer wat met nieuwe toepassingen als virtuele assistenten en autonome beheerbots precies mogelijk is, maar er is vooral ook ruimte voor de beperkingen van de technologie en belangrijke best practices voor succes.

Volg je ons al?