Men lijdt het meest onder het lijden dat men vreest. En we lijden vooral ook aan angst voor nieuwe, onduidelijke ontwikkelingen die we als gevaarlijk inschatten. Wat te denken van de angst voor robots? Terecht of valt het mee?
Laatst mocht ik aanwezig zijn bij de World Summit AI in Amsterdam die, het laat zich raden, over Artificial Intelligence ging. De conclusie: veel mensen vrezen de toekomst. Artificieel Intelligence, ofwel robotisering, begint steeds meer een hype te worden. Mensen praten erover, zien dingen gebeuren en worstelen vooral met de vele onduidelijkheden. En toch verwacht ik een zelfde sensatie als bij de millennium-bug: namelijk dat hij nogal gaat meevallen. Ik denk dat AI er gewoon ingroeit, zijn weg vindt. Dat het een onderdeel van de maatschappij wordt waarvan we over vijf jaar denken: waar maakten we ons nou toch zo druk om? Op dat moment weten we al niet beter. Net als met internet. Of televisie. Of de zomertijd.
Startpunt
Toch is er veel scepsis, omdat angst niet als los verschijnsel gezien wordt, maar geprojecteerd wordt op de nieuwe technologie zelf. Die ontstaat met name doordat wij als mensen moeite hebben met zaken die we ons niet zo goed kunnen voorstellen. En helemaal als die zaken zich in hoog tempo ontwikkelen en wij daar niet voldoende duidelijkheid over krijgen. Die scepsis zit Artificial Intelligence nu ook in de weg. En dat is jammer. Feitelijk is het zo dat we pas aan het startpunt van deze ontwikkeling staan. Wat we de afgelopen jaren vooral gezien hebben, is dat AI gebaseerd is op slimme algoritmen die databases en Big Data kunnen ontrafelen om daar zinvolle patronen en trends uit te halen. Die ons weer van waardevolle informatie en inzichten kan voorzien.
Terwijl toekomst van AI veel meer gaat over het zelflerende karakter van de slimme robots, die op basis van real-time data autonoom kunnen denken, doen en zichzelf verbeteren. En dat zelflerende bereik je niet door het ontrafelen van statische info uit allerlei data, maar met name door situationeel inzicht te creëren met technologie die krachtig genoeg is om het verzamelen, analyseren en handelen op basis van die data in het moment zelf te doen. Dat situationele wordt ook wel cognitive computing genoemd. Vanuit cognitive computing wordt geleerd: welke indrukken en omstandigheden zijn relevant in een specifieke context en hoe kun je op basis van die informatie de beste beslissingen nemen?
Neem bijvoorbeeld de zelfrijdende auto die eraan komt. Je kunt een auto nu al zo programmeren dat hij op basis van sensoren die de eigen snelheid vaststellen, medeweggebruikers en de verkeersregels ter plekke binnen de lijnen kan rijden en in de meeste gevallen weet wat er moet gebeuren. In de algoritmes moet geen afweging komen als deze: rijd ik een oude dame aan of twee spelende kinderen? Nee, het systeem is zo geprogrammeerd dat een auto zelfstandig ieder mogelijke verkeerssituatie correct kan bepalen en verzamelen en vervolgens de situatie zo interpreteren dat de beste mogelijke actie uitgevoerd wordt. Precies zoals wij mensen doen. Wij maken ook onze afwegingen, continu. De computer zal net als wij handelen naar de situatie. En elke situatie is weer anders. Dus dat gaat met vallen en opstaan zoals wij mensen ook niet alles leren zonder een vieze broek te krijgen.
Sneller dan verwacht
De opkomst van AI zal geleidelijk gaan maar wel sneller dan verwacht. We zullen in toenemende mate het onderscheid of je met een mens of computer te maken hebt niet meer gaan merken. Maar tegen alle sceptici zou ik willen zeggen: robots worden ontwikkeld om ons leven beter te maken, aangenamer ook. Het doel van een robot moet ook nooit zijn: coute que coute een doel bereiken. Want dan gaat de robot ervoor zorgen dat ie niet meer uitgezet kan worden of dwars overal doorheen gaat. Dan wordt het inderdaad tricky. Die risico’s moeten we blijven onderkennen en ondervangen.
Maar het is belangrijk dat we naast de risico’s het belang inzien, zodat nieuwe mogelijkheden vanuit de juiste bedoelingen uitgewerkt worden. Dit vindt al plaats, want robotsering heft met name in de zorg al enorme verbeteringen teweeg gebracht. AI kan verkeerd gebruikt worden als het in verkeerde handen valt. Daar moeten we dus waakzaam op zijn. De ontwikkeling van AI gaat ons veel goeds brengen, zolang het maar in een gecontroleerde omgeving gebeurt.
Achtergrond en best practices?
Een robot die 24 uur/7 vragen beantwoordt, lijkt het summum van servicemanagement. METRI Research zet in de whitepaper ‘Robotisering van de servicedesk’ uiteen wat de CIO van software robots kan verwachten en wat essentiële best practices zijn. Meer info en downloaden.
Volg je ons al?